İşçinin İş Sözleşmesini Feshetmesinin Sonuçları Nelerdir?
İşçi Hangi Durumlarda İş Sözleşmesini Feshedebilir?
İş sözleşmesi belirsiz süreli ise işçi ihbar şartına uyarak usulüne uygun bir şekilde iş sözleşmesini feshedebilir. Ancak iş sözleşmesi feshi haklı bir nedene dayanıyorsa, işçi önceden bildirimde bulunmaksızın iş sözleşmesini haklı nedene dayanarak derhal feshedebilir. İşveren İş Kanunu hükümlerine aykırı davranarak işçiye karşı eşit davranma yükümlülüğüne aykırı davranmasının yanı sıra kişilik haklarını da ihlal etmesi durumunda işçisine baskı, yıldırma, tehdit gibi kusurlu hareketlerle istifa etmeye mecbur bırakması halinde işçi ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılığı nedenine dayanarak iş sözleşmesini derhal feshedebilir.
İşçinin Haklı Nedenle Fesih Nasıl Yapılır?
İş sözleşmesinde işçi ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılığı nedenine dayanarak iş sözleşmesini derhal feshedebilir. Süresi belirli olsun veya olmasın iş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması nedeniyle işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olması durumunda işverenin, işçiye karşı yapılan iş sözleşmesine aykırı olarak yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltması, işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde söz ve davranışlarda bulunması, işçiye cinsel tacizde bulunması, kendisine veya aile üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlemesi yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır ithamlarda bulunması, işçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmaması, işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmemesi durumunda işçi haklı fesih nedenine dayanarak iş sözleşmesini derhal feshedebilir.
İşçinin Tek Taraflı Fesih Hakları Nelerdir?
Anayasanın 48. maddesine göre temel hak ve özgürlükler kapsamında yer alan sözleşme özgürlüğü ilkesine göre, herkes dilediği alanda çalışma ve sözleşme hakkına sahiptir. Taraflar, sözleşmenin karşı tarafını seçebilme ve karşılıklı anlaşarak ortadan kaldırabilme hakkına sahip olmakla birlikte işçinin tek taraflı iradesiyle de iş sözleşmesinin feshedebilme hakkına da sahiptir. İşveren İş Kanunu hükümlerine aykırı olarak işçiye karşı eşit davranmaması ve kişilik haklarını da ihlal etmesi durumunda işçiye karşı baskı, yıldırma, tehdit gibi kusurlu davranmasının yanı sıra ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı olması nedeniyle işçi bu nedenlere dayanarak iş sözleşmesini derhal feshedebilir.
Fesih İçin Geçerli Sebepler Nelerdir?
İşçinin maruz kaldığı psikolojik taciz nedeniyle, hizmet sözleşmesini haklı nedenle feshedebilmesi ve aynı zamanda işe devam etmek suretiyle maddi ve manevi tazminat davası açması gibi diğer yasal haklarını kullanma konusunda seçimlik hakka sahiptir. Çalışmaktan kaçınma hakkı işçiye yasal olarak tanınan bir başka yoldur. İşçi, iş güvenliği kuruluna başvurabilecek ve kaçınma hakkını kullanabilecektir. İş Kanunu’nun 26.maddesinde gerek işçinin gerekse işverenin, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak iş sözleşmesini derhal fesih edeceği durumlarda, bu hakkın iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak 6 iş günü içinde ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren 1 yıl içinde kullanması gerekir, bu sürenin geçmesi halinde fesih hakkını kullananamaz.
İşi Bırakmak İstiyorum Ne Yapmalıyım?
İşçi iş sözleşmesi belirsiz süreli ise işçi ihbar şartına uyarak usulüne uygun bir şekilde iş sözleşmesini feshedebilir. Bu şartlar; işi altı aydan az sürmüş olan işçinin fesih bildirimin işverene yapılmasından başlayarak iki hafta sonra, işi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin yapılmasından başlayarak 4 hafta sonra, işi 1,5 yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 6 hafta sonra, işi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak 8 hafta sonra feshedilmiş sayılır. Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir. Eğer işçi bildirim şartına uymadan işi bırakırsa, işverene karşı bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorunda kalacaktır.
Tazminat Alarak İşten Nasıl Çıkılır?
Kişilerin kendi istekleri neticesinde iş akdini kendi isteğiyle sona erdirmeleri durumunda kıdem ve ihbar tazminatı hak kazanmazlar. Burada önemli olan husus işçinin iş akdinin ne şekilde sona erdiğidir ve buna bağlı olarak tazminat alıp almayacağıdır. 4857 sayılı iş kanunu gereğince mazeretsiz iş yerinden istifa eden işçiye tazminat ödemesi yapılmaz. Fakat işçi sözleşmesini haklı bir neden ile feshederse tazminat alabilecektir. Bunlar 4857 sayılı iş kanunu madde 24 göre haklı bir fesih nedenlerine dayanıyor olması gerekmektedir. İşçinin bu madde kapsamında haklı bir nedenle feshetmesi durumunda işçi kıdem tazminatı talep edebilecektir.
İşçi alacağı davası için tıklayınız.
Kendi İsteği İle İşten Ayrılan İşçinin Hakları Nelerdir?
Sözleşmenin feshinin kim tarafından gerçekleştirildiği işçilik hak ve alacakları bakımından önemli sonuçlar doğurmaktadır. İş kanununa göre kendi isteği ile istifa eden işçinin kıdem ve ihbar tazminat hakkı bulunmamaktadır. İstifa eden işçi İş Kanunu Madde 24’e göre haklı bir fesih nedenlerine dayanıyorsa tazminat alabilecektir. Haklı nedenlerle istifa eden işçi ise kıdem tazminatını hakkını işverenden talep edebilecektir.
İşçi İstediği Zaman İstifa Edebilir Mi?
İşçi, iş sözleşmesini tek taraflı irade beyanıyla sona erdirebilir. İş sözleşmesini bildirimli veya bildirimsiz olarak feshedebilir bu durumda hiçbir haklı nedene dayanmadan işten ayrılan işçi işveren ihbar tazminatı ödemek durumunda kalabilecektir. Bu nedenle İşçi, iş sözleşmesini haklı bir sebebe dayanmadan istifa etmek isterse kanunda belirlenen bildirim sürelerine uymak zorundadır. Eğer işverenin işçiyi bildirim süresine uymaksızın ve haklı bir sebebe dayanmaksızın derhal işten çıkarması halinde, işveren işçiye bildirim süresine ilişkin ücret tutarında ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür.
İş Yerinden Ayrılmak İçin Kaç Gün Önceden Haber Verilmeli?
İşçi haklı bir nedene dayanman istifa etmesi durumunda işyerinde 6 aydan az süre çalışmış ise iki hafta önce, 6 aydan 1.5 yıla kadar çalışmışsa 4 hafta önce, 1.5 yıldan ile 3 yıla kadar süren çalışmada 6 hafta önce, 3 yıl ve üzeri çalışmada 8 hafta önce işten ayrılacağını işverene bildirmek zorundadır. Bu bildirimler yapılmadan işçi derhal iş akdini sonlandırırsa veya bu sürelere uygun biçimde bildirim yapmazsa, söz konusu sürelere göre hesaplanacak ücret tutarında tazminatı işverene ödemekle yükümlü olacaktır.
Zorla İstifa Ettirilen Kişi Ne Yapmalı?
İşçinin tek taraflı iradesiyle de iş sözleşmesinin feshedebilme hakkına da sahiptir. Bu nedenle işçi kendi iradesi dışında zorla işten ayrılmaya zorlanamayacağı gibi, çalışmasını sürdürmeye de mecbur kılınamaz. İşveren İş Kanunu hükümlerine aykırı davranarak işçiye karşı eşit davranma yükümlülüğüne aykırı davranmasının yanı sıra kişilik haklarını da ihlal etmesi durumunda işçisine baskı, yıldırma, tehdit gibi kusurlu hareketlerle istifa etmeye mecbur bırakması halinde işçi ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılığı nedenine dayanarak iş sözleşmesini derhal feshedebilecektir. İşçisini işten çıkarmak isteyen işverenlerin işçiye istifa dilekçesi zorla imzalatması ve işverenin, işçiye karşı yıldırma politikası izleyerek işçiye mobbing uygulayarak istifa etmesini sağlamaya çalışması veya işçinin işten çıkarılmasına rağmen istifa etmiş gibi göstermesi durumunda İş verenenin Anayasanın ve İş Kanunun ayrımcılığı yasaklayan hükümlerini ihlal etmesi neticesinde işçinin tazminatı talep etmesi hakkı olacaktır.
Bursa işçi avukatı Gizem Ramazanoğlu
